Bệnh dịch tả vịt (Duck Virus Enteritis – DVE) do một virus thuộc nhóm Herpers gây ra. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây tử vong cao cho các loài gia cầm như vịt, ngan và ngỗng. Gia cầm mắc phải dịch tả, thường có triệu chứng sốt cao, sưng đầu, chảy nước mắt, chân mềm yếu, bại liệt, ỉa phân xanh.
Ở Việt Nam, bệnh dịch tả vịt thường xảy ra trên toàn quốc, đặc biệt ở những vùng có nghề chăn nuôi vịt phát triển. Bệnh gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi loại thủy cầm này.
Bệnh dịch tả vịt
Virus dịch tả vịt mẫn cảm với ether, chlorofom, cồn 70o, acid phenic 0.5% diệt virus sau 30 phút. Virus ổn định ở độ pH từ 5 – 10 và bất hoạt khi có độ pH<3 và pH>10.
Virus này đề kháng kém với sức nóng, cụ thể virus sẽ dễ dàng bị diệt ở 30oC sau 2 giờ, ở 50oC trong 90-120 phút; 56oC trong 10 phút. Ở nhiệt độ phòng 22oC, virus sống được 30 ngày.
Với nhiệt độ lạnh, virus sẽ tồn tại lâu hơn: ở 4oC virus sống được khoảng 60 ngày; ở -10oC đến -20oC, virus có thể tồn tại hàng năm. Trong điều kiện đông khô và bảo quản lạnh, virus có thể tồn tại nhiều năm.
Trong tự nhiên vịt là loại mẫn cảm nhất. Tất cả các giống vịt ở mọi lứa đều có thể mắc bệnh. Các loại thủy cầm khác như ngan, ngỗng, thiên nga cũng cảm nhiễm khi tiếp xúc với vịt bệnh.
Bệnh lây lan như thế nào?
Bệnh dịch tả vịt lây truyền trực tiếp do sự tiếp xúc giữa vịt khỏe và vịt bệnh. Bệnh có thể lây gián tiếp thông qua con đường thức ăn, nước uống, các dụng cụ chăn nuôi và bãi chăn thả bị ô nhiễm.
Trong cơ thể vịt bệnh, virus có trong máu, dịch nội tiết, các cơ quan nội tạng, nhiều nhất ở gan, lách và não.
Vịt bệnh đào thải virus theo phân và dịch bài xuất. Nguồn nước nhiễm virus và động vật thủy sinh trong nguồn nước cũng chứa virus trong một thời gian nhất định nên có vai trò truyền bệnh.
Cơ chế sinh bệnh
Sau khi xâm nhập vào cơ thể, virus dịch tả vịt nhân lên ở niêm mạc đường tiêu hóa, đặc biệt ở niêm mạc thực quản và lỗ huyệt. Sau đó virus xâm nhập vào máu, làm tăng tính thấm thành mạch gây hiện tượng xuất huyết điểm ở nhiều cơ quan nội tạng như: lách, gan, túi Fabricius, tuyến ức.
Triệu chứng bệnh dịch tả vịt
Thời gian ủ bệnh từ 3 – 7 ngày. Sau khi xuất hiện triệu chứng, vịt chết sau 1-5 ngày. Triệu chứng biểu hiện khác nhau tùy theo độc lực của virus; tuổi, tính biêt, giống và sức đề kháng của cơ thể vịt.
Ở những đàn vịt bị bệnh lúc đầu xuất hiện những con lờ đờ, không thích vận động, không muốn xuống nước. Trên đàn vịt lớn, khi chăn thả có một số con rớt lại sau đàn do chân bị liệt; vịt có hiện tượng chết đột ngột. Vịt đẻ khi bị bệnh, sản lượng trứng giảm xuống, thậm chí ngừng đẻ. Vịt đực bị bệnh có hiện tượng sa dịch hoàn. Vịt bệnh sốt cao 43 – 44oC, vịt ủ rũ, bỏ ăn, đứng một chân, đầu rúc vào cánh.
Vịt sưng mí mặt, niêm mạc mắt đỏ, lúc đầu chảy nước mắt trong, loãng làm ướt cả vùng lông dưới mí mắt, nước mắt đặc lại có màu vàng như mủ đóng đầy khóe mắt và có khi làm 2 mú mắt dịnh lại với nhau. Vịt khó thở, thở khò khè.
Vịt con 2 – 7 tuần tuổi có hiện tượng có hiện tượng mất lưỡng, khối lượng cơ thể giảm, mỏ có màu xanh, viêm kết mạc mắt; chảy nước mắt, nước mũi và có lẫn các vệt máu tươi. Đến ngày thứ 6 – 7, vịt gầy rạc, liệt, nằm một chỗ, thân nhiệt giảm dần, con vật kiệt sức mà chết.
Tỷ lệ ốm, tỷ lệ chết: dao động từ 5 – 100%. Vịt trưởng thành có tỷ lệ chết cao hơn vịt con.
Phòng bệnh
Ở những nơi chưa có dịch xảy ra, tốt nhất nên tự sản xuất con giống. Tránh để thức ăn, chuồng nuôi, nguồn thức ăn, bãi chăn ô nhiễm căn bệnh. Không nên chăn thả vịt ở những nơi đang có dịch.
Những trại vịt có số lượng lớn cần tăng cường vệ sinh chuồng trại, thực hiện nghiêm túc nội quy phòng bệnh. Hiện nay sử dụng 2 chủng virus nhược độc để chế vaccine. Ở những nơi ít bị dịch, vịt nuôi thịt tiêm 1 lần ngày khi vịt nở.
Với vịt đẻ và vịt giống cần tiêm nhắc lại sau 45 ngày và sau mỗi 6 tháng tái chủng một lần trước khi vịt vào vụ đẻ. Tiêm phòng vaccine rất quan trọng, vaccine rất an toàn.
Khi dịch xảy ra tiêm thẳng vacxin dịch tả vịt vào ổ dịch sẽ cứu sống vịt nhưng hiện nay đã có kháng thể dịch tả vịt thương mại nên phương pháp này ít được sử dụng.
Trích dẫn từ Happyvet.vn
Phạm Ngân
