Bệnh đậu nổi trái ở bồ câu (Pigeon Pox) là một trong các bệnh thường gặp ở loài chim bồ câu. Vì vậy, người chăn nuôi nên tìm hiểu kỹ về loại bệnh này để tránh gây ảnh hưởng đến chăn nuôi. Bệnh đậu nổi trái do virus thuộc nhóm Avipox gây ra. Bệnh này thường xảy ra vào mùa đông xuân, lúc tiết trời khô. Chim ở lứa tuổi từ 1 – 3 tháng rất dễ nhiễm bệnh.
Triệu chứng bệnh
Bệnh thường xảy ra ở 2 thể:
Thể ngoài da
Trên da sẽ nổi mụn đậu ở mào yếm, khóe mắt, khóe miệng, bên trong cánh, quanh hậu môn, da bàn chân. Khi mới xuất hiện, chúng chỉ là những nốt sần nhỏ, màu nâu xám hoặc nâu đỏ, sau đó to dần lên như hạt đậu, da sần sùi. Mụn mọc ở mắt khiến chim khó nhìn, đồng thời bị viêm kết mạc, chảy nước mắt, chảy nước mũi gây khó thở. Vị đậu chuyển dần sang màu vàng, mềm và nứt ra, có chất kem giống như mủ. Sẩn khô đóng vảy, có màu nâu đen, sau đó bong ra dần để lại sẹo nhỏ màu vàng xám, các nốt sẩn nhanh lành.
Thể niêm mạc (yết hầu)
Thể bệnh này thường xảy ra trên cơ thể chim con. Chim bệnh sẽ có biểu hiện khó thở, biếng ăn do niêm mạc hầu và họng bị đau, sốt, từ miệng chảy ra nước nhờn có lẫn mủ, màng giả. Kiểm tra niêm mạc ở khoé miệng, hầu họng và thanh quản phủ lớp màng giả (bựa) màu trắng. Khi bóc lớp màng giả đi thấy lớp niêm mạc màu đỏ. Sau đó là quá trình viêm lan ra ở mũi và mắt.
Các thể khác
Thể hỗn hợp: Là trường hợp bệnh có triệu chứng và bệnh tích của cả 2 thể là ngoài da và yết hầu, tỉ lệ chết cao, thường xảy ra trên chim con.
Ngoài ra, còn có thể nhiễm trùng huyết con vật không có bệnh tích ở da chỉ sốt cao, bỏ ăn, tiêu chảy, thể trọng sa sút nghiêm trọng. Bệnh diễn biến trong khoảng từ 3 đến 4 tuần, đa số chim bồ câu có thể tự khỏi bệnh; nhưng nếu vệ sinh không tốt thì khi chim vẫn có thể nhiễm khuẩn kế phát, bệnh sẽ nặng hơn, tỉ lệ chết có thể đến 50%.
Bệnh đậu nổi trái ở bồ câu và biện pháp phòng, trị bệnh
Bệnh tích
Chim bệnh ốm, xác gầy, nổi mụn đậu trên da. Ở niêm mạc miệng, thanh quản, hầu họng viêm đỏ. Các ổ viêm này loang dần thành các nốt phồng, dày dần lên cuối cùng tạo thành lớp màng giả dính chặt vào niêm mạc.
Niêm mạc ruột có thể tụ máu đỏ từng đám.
Phổi tụ máu và tích nước. Khí quản chứa nhiều dịch xuất lẫn bọt.
Niêm mạc thanh quản, khí quản xuất huyết và có nhiều đờm đặc.
Phòng bệnh
Chủng ngừa cho chim con từ 7 đến 10 ngày tuổi bằng vaccine đậu bồ câu Pigeon Pox đậu nhược độc.
Dùng kim đâm qua màng cánh để chủng đậu; sau 5 ngày cần kiểm tra lại vết chủng; nếu thấy vết chủng không cương to như hạt tấm thì phải chủng lại lần hai.
Ở Việt Nam hiện nay; do không có vacxin đậu bồ câu nên người chăn nuôi thường dung vacxin đậu gà để chủng cho bồ câu; nên hiệu quả phòng bệnh không cao; do chủng virus gây bệnh trên gà và bồ câu là khác nhau; vì thế, tác dụng của vacxin lên 2 giống loài khác nhau sẽ cho ra kết quả không như mong muốn.
Phương pháp chủng đậu ở màng cánh.
Điều trị
Không có thuốc điều trị bệnh đặc hiệu; chỉ điều trị triệu chứng hoặc dùng các loại kháng sinh để phòng bội nhiễm.
Đối với mụn đậu ngoài da có thể bóc vảy; làm sạch các mụn đậu rồi bôi các chất sát trùng nhẹ như Glycerin10%; thuốc tím CuSO4 5% hoặc xanh methylen để bôi ngoài da.
Thể niêm mạc có thể lấy bông làm sạch màng giả ở miệng rồi bôi các chất sát trùng nhẹ hay kháng sinh. Nếu đau mắt có thể dùng thuốc nhỏ mắt hoặc sử dụng thuốc mỡ Tetracyclin 1% để bôi.
Trích dẫn từ Nhachannuoi.vn
Phạm Ngân